temporomandibular Eklem bozuklukları
Temporomandibular eklem bozuklukları; çiğneme kaslarının, temporomandibular eklem ve temporomandibular ekleme komşu dokuların çoğunlukla ağrılı, fizyolojik ve fonksiyonel
bozuklukları olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde diş hekimliğinde hala önemli bir sorun
olan temporomandibular eklem bozukluklarına iyatrojenik faktörler, okluzyon bozukluğu,
travma, emosyonel değişimler gibi birçok faktör sebep olabilmektedir. Tedavisinde etken
olan etiyolojik ve patolojik faktörlerin düzeltilmesi, hastalık semptomlarının giderilmesi,
eklem mobilitesinin yeniden sağlanması ve postural iyileşme amaçlanmaktadır.
Temporomandibuar bozukluk semptomlarına toplumun %50-60’ında rastlanmakla birlikte hastalık çoğunlukla asemptomatik seyretmektedir. Kadınlarda daha sık görülür ve yaşla birlikte insidansı artar.
TMB’lerde birçok faktör etkilidir ve tek bir faktörü sorumlu tutmak doğru değildir. En çok
sebep olan faktörlerden birisi okluzyon bozukluğudur. Çiğneme kaslarının nöromusküler
refleks aktivitesi dişleri ve TME yapılarını hasardan korur. Fonksiyonel maloklüzyon, oklüzal
durumun değişmesinden etkilenir. Anormal diş̧ kontağı parafonksiyona yol açar. Bu durum
için risk faktörleri; yanak ve dil ısırma, parmak emme, sakız çiğneme, postüral bozukluklar, kalem ısırma, tırnak yeme ve bruksizmdir. Hastalar diş̧ doktoruna gidene kadar, bu durumun farkında değillerdir.
temporomandibular eklem tedavileri
1- Hasta eğitimi: Her bir hastanın, eklem probleminin doğasını anlaması çok önemlidir. Hasta, ekleme gelen yükü mümkün olduğunca azaltmalıdır. Yumuşak gıdalar, yavaş çiğneme, küçük lokmalar önerilir. Özellikle ağrı olduğunda, ağzı fazla açmak için daha fazla zorlamaması gerektiği anlatılmalıdır.
2- Ev bakım egzersizleri: Hastanın evde uygulayacağı egzersizler oldukça önemlidir. Aşırı çiğnemeden kaçınma, yumuşak diyet, az konuşma, esnerken çeneyi destekleme, kas masajı, sıcak veya soğuk uygulamalar hastanın şikayetlerini azaltmada faydalıdır.
3- Fizik tedavi: Ağrı belirgin olduğunda, eklem bölgesine sıcak ya da soğuk uygulaması yardımcı olabilir. Termoterapide, sıcak ilk mekanizma olarak faydalıdır ve uygulandığı
bölgede sıcak etkisi ile sirkülasyon artar. Bunun yanında pasif egzersizler çenenin normal fonksiyonuna dönmesine yardım eder. Hasta ağzını direnç hissedene dek nazikçe açması ve kapaması konusunda uyarılır. Ardından doku adaptasyonu gerçekleşir, egzersizler daha aktif hale gelir ve hareketlerin derecesi artarak normale yaklaşır.
4- İntra-artiküler enjeksiyon: TME’ ye lokal anestezik ajanların veya kortikosteroidlerin enjeksiyonu, kapsüler inflamasyonun tedavisinde kullanılabilir. Kronik bruksizm tedavisinde lokal anestezikler veya botulinum toksininin (Botoks) myofasiyal tetik noktalarına enjeksiyonu önerilmiştir. TME’ deki yıkıma bağlı oluşan ağrının önlenmesi için hyoluronik asit enjeksiyonu da kullanılabilir.
5- Farmakolojik tedavi: Farmakolojik tedavi, intrakapsüler düzensizliğe bağlı semptomların tedavisinde etkin olabilir. Hastalar medikasyonun sorunun kesin çözümü ya da tedavisi olmadığı konusunda bilgilendirilmelidirler.
6- Splint tedavisi ve oklüzal uyumlama: Oklüzal splint tedavisi bu hastalıklarda en sık kullanılan tedavi şeklidir. Oklüzal splintlerin TMD belirti ve semptomlarını azaltmadaki yüksek klinik başarısı bilinmektedir.